Flashback, kişinin geçmişte yaşadığı yoğun ve genellikle travmatik bir olayı sanki o an yeniden yaşıyormuş gibi hissetmesidir. Bu deneyim sırasında kişi, olayın geçtiği zamandaki duygulara, düşüncelere ve beden tepkilerine geri döner. Flashbackler, genellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) ile ilişkilidir ancak farklı psikolojik durumlarda da görülebilir.
Flashback Nasıl Hissedilir?
Flashback yaşayan kişiler, geçmişte yaşanan bir olayı sadece hatırlamakla kalmaz; onu yeniden yaşıyormuş gibi deneyimler. Bu sırada:
- Görsel imgeler veya sahneler zihinde canlanabilir.
- Korku, kaygı, öfke gibi yoğun duygular hissedilebilir.
- Kalp çarpıntısı, terleme, nefes darlığı gibi fiziksel tepkiler ortaya çıkabilir.
- Gerçeklik algısı bozulabilir; kişi bulunduğu ortamı unutarak olayın içindeymiş gibi hissedebilir.
Flashback Neden Olur?
Flashbacklerin en yaygın nedeni travmatik yaşantılardır. Özellikle;
- Kaza, doğal afet, saldırı gibi hayati tehdit içeren olaylar
- Çocuklukta yaşanan ihmal veya istismar
- Savaş veya şiddet deneyimleri
- Yoğun kayıp ve yas süreçleri
beyinde güçlü izler bırakabilir ve tetikleyicilerle birlikte flashbacklere yol açabilir.
Flashbackleri Tetikleyen Durumlar
Flashbackler genellikle belirli tetikleyicilerle ortaya çıkar. Bunlar:
- Travmayı hatırlatan kokular, sesler veya görüntüler
- Benzer ortamlarda bulunmak
- Belirli tarihler veya yıl dönümleri
- Yoğun stres ya da yorgunluk
olabilir. Bazen de görünür bir tetikleyici olmadan kendiliğinden gelişebilir.
Flashback ile Başa Çıkma Yöntemleri
Flashbacklerin yoğunluğu kişiden kişiye değişir. Terapi desteği almak en etkili çözümlerden biridir. Bunun dışında kişi kendi başına da bazı yöntemlerle başa çıkabilir:
- Farkındalık teknikleri: Şimdiki ana odaklanmak, nefes egzersizleri yapmak
- Duyulara yönelmek: Çevredeki nesnelere dokunmak, güçlü bir kokuya odaklanmak
- Güvenli alan oluşturmak: Kendini rahatlatan bir ortamda bulunmak
- Yazmak veya resimlemek: Yaşanan duyguları kağıda dökmek
- Profesyonel destek almak: Terapi süreçleri flashbackleri azaltmada oldukça etkilidir
