Siklotimik, duygudurumda uzun süreli fakat hafif şiddette dalgalanmalarla karakterize bir bozukluğu ifade eder. Siklotimik Bozukluk (Siklotimi), bipolar bozukluğun daha hafif bir formu olarak kabul edilir. Bu durumda kişi, uzun süre boyunca hipomani (hafif taşkınlık) ve hafif depresyon dönemleri arasında gidip gelir. Ancak bu dalgalanmalar, bipolar I veya II bozukluk kadar şiddetli değildir.
Siklotimik bireyler genellikle duygusal olarak dengesiz, enerjik, zaman zaman da çökkün hissedebilirler. Günlük yaşamlarında bu dalgalanmalar fark edilebilir düzeydedir fakat çoğu zaman kişi bunları “kişilik özelliği” olarak yorumlar.
SİKLOTİMİK BOZUKLUĞUN GÜNLÜK YAŞAMDA GENEL YANSIMALARI
Siklotimik bozukluk yaşayan kişilerde duygusal değişimler genellikle hafif ama süreklidir. Bu değişimlerin günlük yaşama etkileri şu şekilde olabilir:
- Kimi günlerde aşırı enerjik, motive ve konuşkan hissetmek,
- Kimi günlerde ise umutsuz, yorgun ve isteksiz olmak,
- Uyku düzeninde bozulmalar (bazı dönemler az uyumak, bazı dönemler çok uyumak),
- Karar vermede zorluklar, odaklanma sorunları,
- Sosyal ilişkilerde tutarsız davranışlar (bir gün çok ilgili, ertesi gün uzak durma eğilimi),
- İş veya akademik hayatta performans dalgalanmaları.
Bu duygusal iniş çıkışlar genellikle iki yıldan uzun sürer ve kişinin yaşam kalitesini düşürür.
SİKLOTİMİK BOZUKLUK KİMLERDE DAHA FAZLA GÖRÜLÜR?
Siklotimik bozukluk, genellikle genç erişkinlik döneminde başlar. Araştırmalara göre şu gruplarda daha sık görülebilir:
- Ailesinde bipolar bozukluk öyküsü olanlar,
- Stresli yaşam olayları geçiren bireyler,
- Duygusal olarak hassas veya tepkisel kişiler,
- Uzun süredir duygusal dengesizlik yaşayanlar,
- Uyku düzeni ve stres yönetiminde zorlananlar.
Kadınlarda erkeklere göre biraz daha yaygın olduğu düşünülmektedir.
SİKLOTİMİK BOZUKLUK HANGİ PSİKOLOJİK BOZUKLUKLARLA İLİŞKİLİDİR
Siklotimik bozukluk, bazı psikolojik durumlarla birlikte seyredebilir veya zamanla bu durumlara zemin hazırlayabilir:
- Bipolar Bozukluk: Siklotimik bozukluk, tedavi edilmediğinde bipolar bozukluğa dönüşebilir.
- Depresyon: Siklotimik bireylerde depresif dönemler sık görülebilir.
- Anksiyete Bozuklukları: Sürekli duygusal dalgalanmalar, kaygı düzeyini artırabilir.
- Dürtü Kontrol Bozuklukları: Maniye yakın dönemlerde dürtüsel davranışlar ortaya çıkabilir.
SİKLOTİMİK BOZUKLUK VE PSİKOTERAPİ YÖNTEMLERİ: NASIL ÇALIŞILIR?
Siklotimik bozukluk tedavisinde hem ilaç tedavisi hem de psikoterapi birlikte uygulanabilir. Özellikle psikoterapi, kişinin duygudurum değişimlerini tanımasına ve yönetmesine yardımcı olur.
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kişinin düşünce kalıplarını fark etmesini, olumsuz düşüncelerini dengelemesini sağlar.
- Duygudurum İzleme: Terapide kişi, duygudurum dalgalanmalarını kaydederek tetikleyicileri fark etmeyi öğrenir.
- Stres Yönetimi ve Farkındalık Teknikleri: Duygusal regülasyonu artırır ve iniş çıkışların şiddetini azaltır.
- Psikoeğitim: Kişi ve yakın çevresinin, bozukluğun doğasını anlamasına yardımcı olur.
Bazı durumlarda psikiyatrist kontrolünde duygudurum dengeleyici ilaçlar (örneğin lityum veya valproat) kullanılabilir.
PSİKOTERAPİNİN SİKLOTİMİK BOZUKLUK ÜZERİNDE FAYDALARI
- Duygusal farkındalığı artırır, kişi hangi durumda ne hissettiğini daha iyi anlar.
- İniş çıkışların nedenlerini tanımayı sağlar.
- Daha dengeli ve kararlı davranışlar geliştirmeye yardımcı olur.
- İlişkilerde tutarlılık kazandırır.
- Stres, kaygı ve depresyon düzeylerini azaltır.
Sıkça Sorulan Sorular
Siklotimik bozukluk nedir?
Siklotimik bozukluk, duygudurumda uzun süreli ama hafif şiddette dalgalanmalarla seyreden, bipolar bozukluğun daha hafif bir formudur.
Siklotimik bozukluk tedavi edilebilir mi?
Evet. Uygun psikoterapi ve gerekirse ilaç tedavisiyle duygudurum dengesi sağlanabilir.
Siklotimi bipolar bozukluğa dönüşür mü?
Evet, tedavi edilmezse bazı kişilerde bipolar bozukluğa ilerleyebilir.
Siklotimik kişiler nasıl hisseder?
Bazen aşırı enerjik, bazen de çökkün ve isteksiz hissederler. Bu değişimler genellikle belirgin ama kısa süreli olur.
Siklotimik bozukluk tehlikeli midir?
Doğrudan tehlikeli değildir ancak yaşam kalitesini düşürebilir. Tedavi edilmediğinde daha ciddi duygudurum bozukluklarına dönüşebilir.
