Bir psikoloğa gitmeye karar vermek çoğu kişi için önemli bir adımdır. Ancak pek çok kişi, ilk görüşmeden önce “Psikolog ne sorar?” ya da “Seansta neler konuşulur?” gibi soruları merak eder. Özellikle ilk kez terapiye gidecek kişiler için bu belirsizlik kaygı yaratabilir.
Bu yazıda, bir psikoloğun görüşme sırasında hangi soruları neden sorduğunu, bu soruların ne anlama geldiğini ve danışanın bu süreçte nasıl bir tutum sergilemesi gerektiğini ayrıntılı olarak bulacaksınız.

Psikologun Soru Sormasının Amacı Nedir?

Psikologun size sorduğu sorular, sizi daha iyi tanımak, probleminizin kökenini anlamak ve size uygun bir terapi planı oluşturmak içindir.
Bu sorular yargılamak veya sorguya çekmek amacıyla değil, tamamen sizin yaşam öykünüzü ve yaşadığınız zorlukları anlamak içindir.

Bir psikologun soruları genellikle şu üç hedefe yöneliktir:

1. Sorunun ne olduğunu anlamak
2. Sorunun nasıl başladığını ve nasıl sürdüğünü öğrenmek
3. Kişinin kaynaklarını, güçlü yönlerini ve yaşam koşullarını değerlendirmek

İlk Seansta Psikolog Ne Sorar?

İlk görüşme genellikle bir tanıma seansıdır. Psikolog sizi tanımak, yaşam öykünüzü dinlemek ve terapi hedeflerinizi anlamak ister. Bu görüşmede şu konularla ilgili sorularla karşılaşabilirsiniz:

1. “Sizi buraya getiren şey nedir?”

Bu, terapide en sık sorulan sorulardan biridir. Psikolog, hangi konuda destek aradığınızı, hangi durumların sizi rahatsız ettiğini ve bu sürece neden başvurduğunuzu anlamaya çalışır.

2. “Bu durum ne zamandır devam ediyor?”

Bu soru, sorunun ne kadar süredir yaşandığını ve kronik bir hal alıp almadığını belirlemek için sorulur. Kısa süreli mi, yoksa uzun zamandır devam eden bir sorun mu olduğu, terapi planını etkiler.

3. “Daha önce psikolojik destek aldınız mı?”

Psikolog, daha önce bir terapi geçmişinizin olup olmadığını bilmek ister. Önceki deneyimler, şu anki terapi sürecini şekillendirmede önemli rol oynar.

4. “Bu durum hayatınızı nasıl etkiliyor?”

Bu soruyla, yaşadığınız zorlukların iş, okul, sosyal yaşam veya aile ilişkilerinizi nasıl etkilediği anlaşılmaya çalışılır.

5. “Kendinizi genelde nasıl hissediyorsunuz?”

Bu genel bir duygu durumu sorusudur. Psikolog, ruh halinizin genel bir profilini çıkarmak ister.

6. “Aileniz hakkında biraz bahseder misiniz?”

Psikolojik sorunlar çoğu zaman geçmiş ilişkiler, aile dinamikleri veya çocukluk deneyimleriyle bağlantılı olabilir. Psikolog bu soruyla geçmişinizi anlamaya çalışır.

7. “Günlük rutininiz nasıl?”

Bu soru, uyku, yeme alışkanlıkları, sosyal aktiviteler ve yaşam düzeniniz hakkında bilgi almak içindir. Bu bilgiler depresyon, anksiyete gibi bozuklukların belirlenmesine yardımcı olabilir.

8. “Şu anda hayatınızda stres yaratan bir durum var mı?”

Psikolog, mevcut stres faktörlerini (iş, okul, ilişki, ekonomik sorunlar vb.) tespit ederek bunların psikolojik duruma etkisini değerlendirmek ister.

9. “Kendinize zarar verme düşünceleriniz oldu mu?”

Bu soru oldukça hassas bir konudur ve kişinin güvenliği için sorulur. Özellikle depresyon veya travma öyküsü olan kişilerde bu tür değerlendirmeler hayati önem taşır.

10. “Terapiden beklentiniz nedir?”

Psikolog, sizden ne beklediğinizi bilmek ister. Bu, terapinin hedefini ve yöntemini belirlemeye yardımcı olur.

Psikologlar Hangi Tür Sorular Sorabilir?

Her psikologun çalışma yöntemi farklı olsa da sorular genel olarak üç kategoriye ayrılır:

1. Açık Uçlu Sorular

Bu sorular “evet” veya “hayır” cevabı gerektirmez. Danışanın kendini ifade etmesini sağlar.
Örneğin:

• “Bu durum yaşandığında aklınızdan neler geçiyor?”
• “Kendinizi o an nasıl hissediyorsunuz?”
• “Sizce bu olay ne anlama geliyor?”

2. Kapanış Soruları (Odaklayıcı Sorular)

Terapi seansının sonunda veya belirli bir konuyu netleştirmek için sorulur.
Örneğin:

• “Bugün konuştuğumuz konulardan sizce en önemlisi neydi?”
• “Bir sonraki seans için neye odaklanmak istersiniz?”

3. Yansıtıcı Sorular

Psikolog, danışanın söylediklerini yeniden ifade ederek farkındalık yaratır.
Örneğin:

• “Yani, siz kendinizi çoğu zaman yalnız hissediyorsunuz, doğru mu anladım?”
  Bu tür sorular, danışanın kendini daha derinlemesine tanımasına yardımcı olur.

Psikologların Kişisel Hayatla İlgili Sorduğu Sorular

Bazı kişiler “psikolog neden ailemi, çocukluğumu, geçmiş ilişkilerimi soruyor?” diye düşünebilir.
Bu tür sorular, sizi geçmişe götürerek duygusal örüntüleri ve alışkanlık kalıplarını anlamaya yöneliktir.

Örneğin:

• “Çocukken anne-babanızla ilişkiniz nasıldı?”
• “Kendinizi güvende hissettiğiniz biri var mıydı?”
• “İlişkilerinizde genellikle aynı tür problemleri yaşadığınızı fark ediyor musunuz?”

Bu soruların amacı sizi yargılamak değil, geçmiş deneyimlerinizin bugünkü davranışlarınıza nasıl etki ettiğini anlamaktır.

Psikoloğa Giderken Nasıl Hazırlanılır?

İlk seans öncesinde şu adımları uygulamak süreci kolaylaştırabilir:

• Kendinizi rahatlatın, bir “mülakat” değil, destek sürecine girdiğinizi unutmayın.
• Sorununuzu net şekilde ifade etmeye çalışın.
• Önemli gördüğünüz olayları veya tarihleri not alabilirsiniz.
• Psikoloğa açık olun ama istemediğiniz konularda konuşmaya zorunlu hissetmeyin.

Unutmayın, terapide doğru ya da yanlış cevap yoktur. Her cevap, sizi daha iyi anlamak için bir anahtardır.

Psikoloğun Sorduğu Sorular Gizli mi Kalır?

Evet, gizlilik psikolojinin en temel etik ilkesidir.
Psikologlar, danışanlarından duydukları hiçbir bilgiyi üçüncü kişilerle paylaşamazlar.
Bu gizlilik, sadece hayati risk (intihar, zarar verme vb.) durumlarında yasal olarak ihlal edilebilir. Bunun dışında her şey tamamen size özeldir.

Sıkça Sorulan Sorular

1. İlk görüşmede her şeyi anlatmak zorunda mıyım?
Hayır. İlk seansta rahat hissettiğiniz kadar paylaşabilirsiniz. Zamanla daha fazla açılmak normaldir.

2. Psikolog bana tavsiye verir mi?
Psikologlar genellikle direkt tavsiye vermek yerine sizin içgörü kazanmanızı sağlarlar. Ama bazı terapilerde (örneğin BDT’de) yönlendirici öneriler de olabilir.

3. Psikolog geçmişimle neden ilgileniyor?
Çünkü geçmiş yaşantılar, bugünkü düşünce ve davranış kalıplarınızı etkileyebilir. Terapide bu bağlantılar çalışılır.

4. Psikolog seansında ne kadar konuşur?
Bazı terapilerde psikolog daha çok dinler, bazılarında aktif şekilde soru sorar ve geri bildirim verir. Bu, terapi yaklaşımına göre değişir.

5. Psikoloğa dürüst olmazsam fark eder mi?
Evet, genellikle psikologlar sözsüz ipuçlarını, çelişkileri fark edebilir. Ama terapi size zarar vermek için değil, yardım etmek için vardır; dürüstlük süreci hızlandırır.