Regresyon, psikolojide bir kişinin stres, kaygı veya içsel çatışmalarla başa çıkmak için daha önceki gelişim evrelerine geri dönmesi durumudur. Yani birey, olgun davranış yerine çocukluk veya erken yaş dönemine ait davranışları sergileyebilir.
Regresyon, genellikle bilinçdışı bir savunma mekanizmasıdır ve kişi, zorlayıcı durumlarla başa çıkmakta güçlük çektiğinde kendini güvenli hissettiği önceki davranış kalıplarına döner.
REGRESYONUN GÜNLÜK YAŞAMDA GENEL YANSIMALARI
Regresyon belirtileri, günlük yaşamda çeşitli şekillerde kendini gösterebilir:
- Sorunlarla başa çıkmak yerine çocukça tepkiler verme
- Aşırı bağımlılık ve yardım isteme
- Huzursuzluk ve öfke nöbetleri
- Kendi ihtiyaçlarını dile getirememe veya duygularını ifade edememe
- Çocukluk alışkanlıklarına geri dönme (emzik, parmak emme, oyun oynama gibi)
Bu durum, kişinin sosyal ilişkilerini, iş ve okul performansını etkileyebilir.
REGRESYON KİMLERDE DAHA FAZLA GÖRÜLÜR?
Regresyon bazı kişilerde daha sık görülebilir:
- Yoğun stres yaşayanlar: İş, aile veya sosyal baskı altında olan kişiler daha kolay geri dönüş yapabilir.
- Duygusal olarak hassas bireyler: Stres karşısında olgun tepkiler yerine çocukça tepkiler verebilirler.
- Travmatik deneyim yaşamış kişiler: Travmalar, kişinin güvenli hissettiği davranışlara dönmesine yol açabilir.
- Psikolojik bozuklukları olanlar: Anksiyete veya depresyon yaşayan bireylerde regresyon daha sık görülebilir.
REGRESYON HANGİ PSİKOLOJİK BOZUKLUKLARLA İLİŞKİLİDİR
Regresyon, bazı psikiyatrik durumlarla ilişkilidir:
- Kaygı Bozuklukları: Yoğun kaygı durumunda regresyon ortaya çıkabilir.
- Depresyon: Stresle başa çıkmada çocukça tepkiler görülebilir.
- Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Travmatik olayların ardından geri dönüş davranışları sergilenebilir.
- Kişilik Bozuklukları: Özellikle narsistik veya borderline kişiliklerde regresyon davranışları gözlemlenebilir.
REGRESYON VE PSİKOTERAPİ YÖNTEMLERİ: NASIL ÇALIŞILIR?
Regresyon tedavisinde psikoterapi öncelikli yaklaşımdır:
- Psikodinamik Terapi: Bilinçdışı çatışmaların ve geçmiş deneyimlerin ortaya çıkarılmasını hedefler.
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Gerçekçi ve olgun başa çıkma stratejilerini geliştirmeyi sağlar.
- Destekleyici Terapi: Stres yönetimi ve güvenli davranış kalıplarını öğretir.
- Mindfulness ve Gevşeme Teknikleri: Stresin azaltılmasına ve olgun tepkilerin güçlenmesine yardımcı olur.
- Aile ve Sosyal Destek: Yakın çevre ile etkileşim, kişinin güvenli alanını güçlendirir.
PSİKOTERAPİNİN REGRESYON ÜZERİNDE FAYDALARI
- Olgun ve uygun başa çıkma mekanizmalarını geliştirmeyi sağlar.
- Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlığı artırır.
- Sosyal ilişkilerde güven ve iletişimi güçlendirir.
- Bireyin duygularını ve davranışlarını daha sağlıklı yönetmesine yardımcı olur.
Sıkça Sorulan Sorular
Regresyon nedir?
Bireyin stres veya kaygıyla başa çıkmak için çocukluk veya önceki gelişim evrelerine geri dönmesidir.
Regresyon tedavi edilebilir mi?
Evet, psikoterapi ve destekleyici yöntemlerle olgun başa çıkma mekanizmaları geliştirilebilir.
Regresyon hangi durumlarda görülür?
Yoğun stres, travma, anksiyete veya depresyon durumlarında sık görülür.
Regresyon acil bir durum mudur?
Genellikle acil değildir; ancak günlük yaşamı ciddi şekilde etkiliyorsa uzman desteği gerekir.
