Uçuş fobisi, günümüzde uçakla seyahatin yaygınlaşmasıyla birlikte en sık karşılaşılan fobi türlerinden biridir. Uçaklar uzun mesafeleri kısa sürede kat edebilme imkânı sunduğu için özellikle iş seyahatlerinde ve uluslararası yolculuklarda sıkça tercih edilir.

Ancak bazı bireyler için durum tam tersidir ve uçağa binme düşüncesi bile yoğun kaygı yaratabilir. Bu kaygı zamanla öylesine artar ki “uçuş fobisi” haline dönüşebilir.

Oysa istatistiklere göre, uçakla seyahat etmek diğer ulaşım araçlarına kıyasla en güvenli seçeneklerden biridir. Uçakla seyahat ederken ölüm riski 45 milyonda 1 iken, bu oran araba veya otobüs yolculuklarında 14 binde 1’e kadar çıkar.

Uçuş Fobisinin Nedenleri

Uçuş korkusu genellikle öğrenilmiş bir davranıştır ve herkeste aynı nedene dayanmaz.

Daha önce defalarca uçağa binmiş, herhangi bir sorun yaşamamış biri bile bir anda korku geliştirebilir. Bu durum; kişisel stres, türbülans, kulak tıkanması, mide bulantısı gibi fiziksel etkilerle ya da o dönem yaşanan psikolojik zorluklarla ilişkili olabilir.

Ayrıca kontrol ihtiyacı yüksek olan kişilerde de uçuş korkusu daha sık görülür. Uçuş sırasında kontrolün tamamen pilotta olması, bu bireylerde yoğun panik duygusu yaratabilir.

Çevreden duyulan olumsuz yorumlar da uçuş fobisini tetikleyebilir. Aile ya da arkadaş çevresinden “uçaklar tehlikelidir” gibi yanlış telkinler almak, kişinin uçağa binme konusunda çekimser davranmasına yol açabilir.

Bazı araştırmalar ise genetik yatkınlığın da bu korkuda rol oynayabileceğini göstermektedir. Aile bireylerinden birinde uçuş fobisi varsa, diğerlerinde de görülme ihtimali artar.

Uçuş Fobisi Belirtileri

Uçuş fobisi yaşayan kişilerde şu belirtiler sıklıkla gözlemlenir:

• Kalp çarpıntısı, titreme
• Terleme, mide bulantısı
• İç sıkıntısı, panik hissi
• Sürekli uçağın düşeceğini düşünme
• Nefes darlığı veya boğulma hissi

Uçuş Fobisi Nasıl Aşılır?

Uçuş fobisiyle başa çıkmanın en etkili yolu psikoterapi desteği almaktır.
Özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) yöntemi, uçuş fobisinin tedavisinde en sık kullanılan tekniklerden biridir.

Son dönemlerde sanal gerçeklik terapisi de etkili bir yöntem olarak öne çıkmaktadır. Bu terapide kişi, psikoterapist eşliğinde sanal ortamda uçuş deneyimini yaşar. Böylece korkuya neden olan durumlar tespit edilip, kişiyi bu durumlara karşı duyarsızlaştırmak amaçlanır.

Ayrıca aşağıdaki yöntemler de kaygının azalmasına yardımcı olabilir:

• Uçuş sırasında kitap okumak, film izlemek veya oyun oynamak
• Motor seslerinden rahatsız olanlar için kulaklıkla müzik dinlemek
• Kabin ekibiyle iletişim kurmak, korkular hakkında bilgi almak
• Koltuk seçimi yaparken koridor tarafını tercih etmek
• Uyumak veya gevşemeye yardımcı doktor onaylı sakinleştirici kullanmak

Bazı kişiler kaygılarını bastırmak için alkol tüketmeyi tercih etse de, bu yöntem genellikle ters etki yaratabilir ve önerilmez.